31 januari 1941: de ‘Sinaasappelopstand’ in Heerlen

Foto:

Donderdag 31 januari 2019 bracht koningin Máxima een bezoek aan Heerlen. De laatste januaridag exact 78 jaar geleden had voor Heerlen ook een ‘oranje’ tintje.
In het oorlogsjaar 1941 vond namelijk de ‘Sinaasappelopstand’ plaats. Wegens “een ongedisciplineerd optreden van de bevolking” kreeg de gemeente Heerlen een boete van 100.000 gulden opgelegd.

De kranten van 14 en 15 februari 1941 maakten niet alleen gewag van deze boete, er werd ook nog bij vermeld dat er een anti-Duitse demonstratie in Heerlen was gehouden. Het Vaderland berichtte over “anti-Duitsche demonstraties en provocaties” en dat de hoofdcommissaris van politie uit zijn functie was ontheven:

“Wij vernemen, dat de Duitsche instanties zich genoodzaakt hebben gezien de gemeente Heerlen een geldboete op te leggen van f 100.000,-. De reden is de ongedisciplineerde houding en de uitspattingen van zekere kringen der bevolking en de anti-Duitsche demonstraties en provocaties in deze gemeente, die op 31 Januari j.l. hebben plaats gehad.
In verband met een en ander is de hoofdcommissaris van politie van Heerlen van zijn functie ontheven.”

Wat was er precies gebeurd die 31 januari 1941?

Ter viering van de derde verjaardag van Prinses Beatrix op 31 januari 1941, hadden zo’n 400 scholieren van de Middelbare Technische School in Heerlen zich verzameld. Die scholieren droegen sinaasappels en zakjes die met oranje lintjes versierd waren. Zij begonnen door de straten van Heerlen te lopen en steeds meer mensen sloten zich bij hen aan.
De lokale leider van de NSDAP werd omringd en beledigd.
De politie greep pas in nadat de burgemeester daar opdracht toe had gegeven.
Daarna werd de marechaussee uit Maastricht gestuurd om de zaak weer rustig te krijgen.

Twee studenten werden direct gearresteerd, beiden waren scholieren van de MTS Heerlen. Eén van hen was de zoon van de burgemeester van Kerkrade, Willem Cornelis Hubertus Habets. Verder werd politiecommissaris Offermans ontslagen, de MTS werd 2 maanden gesloten en Heerlen kreeg een boete van 100.000 gulden die door burgers betaald moest worden.
Deze gebeurtenis kwam bekend te staan als de ‘Sinaasappelopstand’.

Bron: Jaar van het Verzet