In samenwerking met het Filmhuis Heerlen en Stichting Vlot nam Comité 4 en 5 mei Heerlen het initiatief om op 4 en 5 mei de schokkende documentaire ‘Austerlitz’ van Sergei Loznitsa te vertonen. Aanvang beide dagen om 20.00 uur, in Filmhuis De Spiegel op de 5e verdieping van SCHUNCK* Glaspaleis in Heerlen.
Selfies voor poort met leus ‘Arbeit macht frei’
Sergei Loznitsa plaatste zijn camera midden tussen de stroom toeristen die de concentratiekampen van Dachau en Sachsenhausen bezoeken.
In statische zwart-witshots observeert hij nauwgezet hun gedrag: de stelletjes in zomeroutfits die een selfie maken voor de poort met de leus ‘Arbeit macht frei’, de vrouw die bevallig poseert voor een van de ovens, de man die rustig zijn nootjes eet als hij het ergste deel van het vernietigingskamp binnentreedt. Mensen dragen T-shirts met teksten als ‘Cool Story, Bro’ of ‘Jurassic Park.’
Is een concentratiekamp een spektakel geworden?
Een commanderende gids leidt haar groep als makke schapen rond. Loznitsa moet met zijn camera niet zijn opgevallen tussen al deze fotograferende en glazig om zich heen kijkende bezoekers. Zijn commentaarloze beelden roepen de vraag op of het voor individuen nog mogelijk is om de Holocaust passend te herdenken, als elke ervaring collectief wordt. Is een concentratiekamp een spektakel geworden?
Met de titel verwijst Loznitsa naar de gelijknamige roman van W.G. Sebald, over een man die als joods vluchtelingenkind werd beroofd van zijn eigen naam en geschiedenis.
René Gabriëls
Alleen op vrijdag 5 mei geeft René Gabriëls een inleiding op de documentaire. Hij is als filosoof en docent verbonden aan de faculteit der Cultuurwetenschappen van de Universiteit Maastricht.
In zijn onderzoeken stelt hij maatschappelijke problemen centraal. Zoals armoede, de integratie van allochtonen, racisme op het werk en de kloof tussen burger en politiek.
★★★★ The Guardian – “a thoughtful look at Holocaust tourism.”
★★★★ De Filmkrant – “Austerlitz is nadrukkelijk geen film over de Holocaust, maar over hoe anno nu de vernietigingskampen dienst doen als monument en waarin ze verschillen van andere monumenten en gedenkplekken.”